شیرهای پروانه ای کوچک معمولا در اندازه های 1 الی 24 اینچ ساخته می شوند. شیرهای پروانه ای معمولا از جنس کربن استیل، استنلس استیل آستنیتیک، استنلس استیل، استنلس استیل دوپلکس، آلیاژهای تیتانیوم، آلیاژهای نیکل و آلیاژهای نیکل آلومینیوم هستند.
اصول عملکرد شیر پروانه‌ای
طرز کار این شیر مشابه طرز کار شیر توپی است که امکان بستن فوری شیر را میسر می‌سازد. شیرهای پروانه‌ای از این جهت مورد پسند هستند که قیمت پایینی نسبت به دیگر طراحی‌های شیرها دارند و وزن کمتر آن‌ها نیز موجب می‌شود که به تکیه‌گاه کمتری نیاز داشته باشند. دیسک در مرکز لوله جای دارد. میله‌ای از درون دیسک عبور می‌کند و به یک سیستم محرک، در خارج از شیر متصل می‌شود. با چرخش محرک، دیسک نیز به‌صورت موازی و یا عمود بر جریان می‌چرخد. این دیسک برخلاف شیر توپی همواره در درون جریان است، در نتیجه حتی وقتی باز باشد نیز افت فشار ایجاد می‌کند.
شیر پروانه‌ای از خانوادۀ شیرهایی به نام شیرهای ربع‌گرد است. این شیر در موقع کار، وقتی که دیسک یک‌چهارم دور می‌چرخد، یا کاملاً باز یا کاملاً بسته است. منظور از پروانه، همان دیسکی است که روی میله نصب شده است. وقتی شیر بسته است، دیسک طوری می‌چرخد که مجرا را کاملاً مسدود کند. وقتی که شیر کاملاً باز است، دیسک یک‌چهارم دور می‌چرخد تا سیّال تقریباً بدون محدودیت از مجرا عبور کند. شاید هم شیر به‌صورت پله‌پله باز شود تا جریان به‌صورت فشارشکن برقرار شود.
شیرهای پروانه‌ای انواع مختلفی دارند که هرکدام برای فشارها و کاربردهای مختلف سازگاری پیدا کرده‌اند. شیر پروانه‌ای بدون آفست، با استفاده از انعطاف‌پذیری لاستیک دارای کمترین نرخ فشار است. شیر پروانه‌ای دبل آفست، با کارایی بالایی که در تأسیساتِ فشار نسبتاً قوی استفاده می‌شود، از مرکز خط نشیمن‌گاه دیسک و بدنۀ واشرِ آب‌بندی شده و مرکز خط حفره، خمیدگی دارند. این نوع در موقع عملکرد، عمل بادامکی را ایجاد می‌کند که موجب می‌شود نشیمن‌گاه از روی واشر آب‌بندی شده، برداشته شود و اصطکاک را نسبت به طراحی آفست به صفر کاهش می‌دهد در نتیجه موجب کاهش فرسایش می‌شود. شیری که بیشتر به کار تأسیسات فشار قوی می‌آید، شیر پروانه‌ای سه آفست است. در این شیر محور کنتاکت نشیمن‌گاه دیسک، آفست است که کنتاکت لغزشی بین دیسک و نشیمن‌گاه را کاملاً برطرف می‌کند. نشیمن‌گاه شیرهای سه آفست، فلزی است در نتیجه می‌توان آن را طوری ماشین‌کاری کرد که موقع تماس با دیسک حالت بدون نشتی ایجاد کند.
انواع شیرهای پروانه‌ای
شیر پروانه‌ای به‌صورت ربع‌گرد می‌چرخد تا بتواند جریان را متوقف، برقرار یا تنظیم کند. شیرهای پروانه‌ای از نوع فوری بازشو هستند. یک چرخش ۹۰ درجۀ دسته، می‌تواند شیر را کاملاً باز یا بسته کند. به‌طور معمول از این شیرها در سامانه‌هایی که نیازی به قطع‌کنندۀ مطلق نیست، استفاده می‌شود. در این مقاله در مورد انواع شیرهای زیر مطالبی فرا می‌گیرید.
ویفری
لاگی
فلنجی
انواع از سر جوش خورده
بدون آفست
دبل آفست
سه آفست